شهادت در دین اسلام بهمعنای کشته شدن در راه خدا است. در اسلام شهید به کسی گفته میشود که جان خود را در راه خدای مسلمانان فدا کند.طبق احکام اسلام کسی که به شهادت رسیده نیاز به غسل و کفن ندارد و حتی در بعضی احادیث و روایات از پیامبر اسلام و امامان شیعه بدون هیچ سوال و جوابی وارد بهشت میشوند. هرچند همچنان باید پاسخگوی حقالناس باشند.
به عقیده متون اسلامی شهید کسی است که به حقی که اسلام آن را تایید کرده قیام کند و کشته شود.طبق روایات اسلامی فرشتگان شاهد اعمال شهید هستند. در مجمع البحرین آمده است: «شهید از اسامی خداوند است؛ یعنی آنکه شاهد و گواه بر همه چیز است، و چیزی از او پنهان نمیماند.» معنای دیگر قرآنی شهید، شاهد و گواه بر اعمال مردم، در آخرت است.
شهید روز قیامت به همراه پیامبر اسلام گواه بر اعمال امت یا امّتهای دیگر است و به طور عملی -نه فقط کلامی- گواهی به حق میدهد.[1]
مسلمانان بطور عام حمزه عموی پیامبر اسلام را سید الشهدا (سرور شهیدان) میدانند و شیعیان به طور خاص این لقب را به امام سوم خود، حسین بن علی نیز نسبت میدهند.
قرآن در آیات 175 تا 169 سوره آلعمران به مقام شهیدان میپردازد.
«البته نپندارید که شهیدان راه خدا مردهاند بلکه زنده به حیات ابدی شدند و در نزد خدا متنعم خواهند بود.(169) آنان به فضل و رحمتی که از خداوند نصیبشان گردیده شادماناند و به آن مؤمنان که هنوز به آنها نپیوستهاند و بعداً در پی آنها به راه آخرت خواهند شتافت مژده دهند که از مردن هیچ نترسند و از فوت متاع دنیا هیچ غم مخورند. (170)
و آنها را بشارت به نعمت و فضل خدا دهند و اینکه خداوند اجر اهل ایمان را هرگز ضایع نگرداند.(171)»∗
کسی که در میدان جهاد و قبل از انقضای جنگ و در جنگ در رکاب پیامبر یا امام معصوم یا نایب خاصّ او کشته شده است، شهید است. همچنین هر کس در زمان غیبت به هنگام وجوب جهاد بر مسلمانان، در راه حفظ دین و دفاع از اسلام - نه جهات دیگر- در معرکه? قتال (خطّ مقدّم جبهه) کشته شود، حکم شهید بر او جاری است؛ و در غیر این صورت حکم شهید را ندارد، هر چند ثواب شهید داشته باشد.
چنین کسانی غسل و کفن و حنوط نمیشوند، بلکه باید آنها را با همان لباسهایشان بعد از خواندن نماز میت دفن کنند. این حکم در باره? کسانی است که در میدان جنگ کشته شده باشند، اما اگر به صورت مجروح او را از میدان جنگ خارج سازند و در بیمارستان یا غیر آن از دنیا برود، گرچه ثواب شهیدان را دارد ولی حکم فوق شامل حال آنها نمیشود.